دلایل اهمیت استفاده از لباس کار
استفاده از لباس کار در محیط‌های کاری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. حفظ جان و تضمین سلامت کارکنان در کارگاه‌های مختلف از اولویت‌های هر کارفرماییست. بهترین راه برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از محیط اقدام به تهیه تجهیزات ایمنی است.
این تجهیزات ایمنی عبارت‌اند از لباس کار، گوشی ایمنی، دستکش‌های امینی و … .
ضرورت و اهمیت استفاده از لباس کار با توجه به نوع فعالیت و کار افراد، متفاوت است اما از مهمترین دلایل استفاده از این لباس ها می توان به رعایت ایمنی، حفاظت کارکنان ، متمایز شدن پرسنل مختلف یک مجموعه، مسائل بهداشتی، نظم، شناسایی تخصص های مختلف و …. اشاره کرد. حتی جدا از این موارد نیز میتوان به کاربردهای تبلیغاتی، نمایشی، و… برای مجموعه اشاره داشت.
لباس کار برای استفاده در شرایط کاری مختلف باید حافظ جان افراد باشد و بر اساس شرایط کاری هر فرد اقدام به خرید لباس کار مناسب گردد. هر محیط کاری ممکن است خطرات مختلفی را برای کارکنان به همراه داشته باشد که شامل آسیب‌های فیزیکی، شیمیایی، حرارتی و حتی زیست‌محیطی می‌شوند.
- حفاظت فیزیکی: در بسیاری از صنایع، مانند ساخت‌وساز، معدن‌کاری یا کارگاه‌های تولیدی، خطراتی مانند برخورد با اشیاء سنگین، سقوط یا ضربه وجود دارد. در چنین محیط‌هایی، استفاده از لباس‌های مقاوم، کفش‌های ایمنی و کلاه‌های محافظ، می‌تواند به طور قابل توجهی از بروز حوادث جلوگیری کند.
- حفاظت شیمیایی: در صنایعی که کارکنان با مواد شیمیایی خطرناک کار می‌کنند، مانند صنایع پتروشیمی، داروسازی یا آزمایشگاه‌ها، استفاده از لباس کار مقاوم در برابر مواد شیمیایی ضروری است. این لباس‌ها معمولاً دارای پوشش‌های خاصی هستند که از نفوذ مواد شیمیایی به پوست جلوگیری می‌کنند و خطر مسمومیت یا آسیب‌های شیمیایی را کاهش می‌دهند.
- حفاظت حرارتی: در مشاغلی مانند جوشکاری، ریخته‌گری یا کار با کوره‌های صنعتی، خطر سوختگی و آسیب‌های حرارتی بسیار بالاست. لباس‌های کار مخصوص این محیط‌ها از موادی ساخته می‌شوند که مقاومت بالایی در برابر حرارت دارند و می‌توانند از پوست در برابر سوختگی محافظت کنند. همچنین، برخی از این لباس‌ها دارای خاصیت ضدحریق هستند که در صورت بروز حوادث ناگهانی، از اشتعال سریع جلوگیری می‌کنند.
- حفاظت زیست‌محیطی: در برخی از مشاغل مانند کشاورزی یا خدمات شهری، کارکنان ممکن است در معرض خطرات زیست‌محیطی مانند حشرات، حیوانات یا مواد آلاینده قرار گیرند. در این شرایط، استفاده از لباس‌های کار مقاوم در برابر نفوذ حشرات یا مواد آلوده‌کننده، می‌تواند به حفاظت از سلامتی فرد کمک کند.
لباس کاری که بتواند در محیط های سرد، محیط هایی با وجود مواد شیمیایی، محیط هایی با خطر برق گرفتگی و یا دیگر مشاغل، بالاترین میزان امنیت را برای فرد ایجاد نماید، به عنوان یک لباس کار مناسب در نظر گرفته می شود.
استاندارد های لباس کار
در بسیاری از کشورها و صنایع، استفاده از لباس کار مناسب نه تنها یک انتخاب، بلکه یک الزام قانونی است و عدم رعایت این الزامات قانونی می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین و بروز خسارات جدی شود.
شرکت های تولید کننده لباس کار موظف به رعایت استانداردهای خاصی هستند که بر اساس آن ها، لباس کارهای ایمنی باید تولید گردند. یکی از ساده ترین استاندارد های لازم جهت تولید لباس کار، پوشیدن و در آوردن راحت و بدون دردسر آن ها می باشد، بنابراین توجه به نوع یقه لباس، دکمه ها و یا زیپ لباس کار برای پوشیدن و درآوردن آن اهمیت زیادی دارد.
سبک بودن لباس کار یکی دیگر از استاندارد هایی است که می بایست در هنگام خرید به آن دقت کنید، با توجه به این که مدت زمان زیادی می بایست لباس کار را بر تن داشته باشید، وزن زیاد لباس امکان ایجاد خستگی و مشکلات بدنی در دراز مدت را برای فرد به وجود می آورد، بنابراین یک لباس کار استاندارد دارای وزن سبک و مناسب می باشد. همچنین استاندارد های لازم و تناسب لباس کار با شرایط کاری یکی دیگر از ملزومات در زمان خرید لباس کار می باشد، به طور مثال در صورتی که از لباس کار خود می بایست در شرایط تاریکی شب استفاده نمایید، می بایست لباس کار شما دارای علائم شبرنگ باشد تا در تاریکی سبب مشخص شدن شما شود. همچنین برای استفاده از لباس کار در محیط های گرم و فصل تابستان می بایست لباسی مطابق با چنین وضعیت آب و هوایی تولید و استفاده گردد که فرد بتواند گرمای محیط را تحمل کند.
جنس پارچه لباس کار می تواند باعث کاهش یا افزایش ایمنی، تغییرات دمایی در بدن فرد، تناسب و تغییر وزن آن شود و به همین دلیل توجه به آن اهمیت بالایی دارد.
انواع لباس‌های کار برای صنایع مختلف
از آنجایی که کارکنان صنایع مختلف با خطرات و آسیب‌های ناشی از کار در محیط نا امن روبه‌رو هستند، استفاده از تجهیزات ایمنی بسیار حائز اهمیت است. این تجهیزات ایمنی شامل لباس کار، کلاه‌های ایمنی، گوشی‌های ایمنی و … می‌شود. با توجه به سختی و شرایط محیط شغلتان می‌توانید از انواع لباس‌های ایمنی استفاده نمایید. لباس‌های ایمنی بر اساس کاربردی که در مشاغل مختلف دارند در دسته بندی‌هایی همچون لباس خدماتی، نسوز، جوشکاری، مهندسی، ضد رادیواکتیوی و … در بازار عرضه می‌شود.
لباس کار دوتکه
این تجهیزات ایمنی از دو بخش کاپشن و شلوار (کت یا شلوار) تولید می‌شود. این نوع لباس ایمنی معمولاً برای کارکنان صنایع خدمات خودرو و معدن کارها مناسب است. بهترین پارچه‌ای که میتوان جهت طراحی و تولید این لباس ایمنی به کار گرفت، پارچه کتان است. به کار گیری پارچه کتان در لباس‌های کار دو تیکه ایمنی باعث می‌شود تا عملکرد فوق‌العاده‌ای در برابر آب و هوای شرجی داشته باشد. همچنین وجود این الیاف باعث دوام و ماندگاری طولانی مدت آن شود و در برابر کشش و ساییدگی مقاوم باشد.
لباس کار دو بنده
این لباس ایمنی به گونه‌ای طراحی شده که دو بند آن بر روی شانه‌های شخص قرار می‌گیرد و از طرفی به یک شلوار متصل می‌شوند. کارکنان مشاغل مکانیکی و تعویض روغنی از لباس‌های کار دو بنده استفاده می‌کنند. لباس‌های کار دو بند ایمنی در پایین‌ترین رده لباس‌های کار ایمنی قرار می‌گیرند؛ زیرا این لباس تنها مانع کثیف شدن کارکنان شده و ایمنی آنان را چندان حفظ نمی‌کند. این لباس‌های اصولاً از 70 درصد پنبه و 30 درصد پلی استر ساخته می‌شوند که به اختصار جنس چنین لباس‌هایی را 7030 می‌گویند.
لباس کار یکسره
لباس‌های کار ایمنی یکسره با پوشاندن کل بدن می‌توانند امنیت بیشتری را برای کارکنان ایجاد کنند. نام دیگر این لباس‌های کار، سرهمی بوده و اصولاً مشاغلی که در آن تحرک بسیاری وجود دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. لباس‌های یکسره یا همان سرهمی به سه مدل دوبنده، سرهمی‌های نسوز و خلبانی به بازار عرضه می‌شوند. از مزایای این لباس ایمنی میتوان به حفاظت کامل بدن فرد اشاره کرد. این نوع لباس به پوشش حفاظتی کاورال معروف است.
لباس کار جلیقه‌ای
این لباس کار به دو دسته خبرنگاری و شبرنگ تقسیم می‌شود. این مدل از تجهیزات ایمنی تنها یک بخش جلیقه دارد. این لباس‌های کار جلیقه‌ای ایمنی بیشتر مورد استفاده خبرنگاران و مأموران شهرداری قرار می‌گیرد. جلیقه‌های شبرنگ مناسب آن دسته از کارکنانی است که در شب مشغول به فعالیت هستند.
روپوش کار
همان‌طور که از این لباس مشخص است تنها یک تکه روپوش است که بیشتر مورد استفاده کارکنان مشغول در بیمارستان و درمانگاه قرار می‌گیرد. این لباس تنها برای حفاظت و بهداشت فردی کارکنان طراحی و تولید شده است. از رایج‌ترین این لباس‌ها میتوان به روپوش‌های سفید کادر بیمارستان‌ها اشاره کرد.
لباس کار جوشکاری و نسوز
این لباس‌ها برای مشاغلی که احتمال اشتعال و حرارت بسیار بالایی وجود دارد طراحی شده. کارکنانی که در مشاغلی همچون آتش‌نشانی فعالیت می‌کنند باید از این مدل لباس‌های نسوز استفاده کنند. پارچه و مواد به کار رفته در این لباس‌ها موجب جلوگیری از آتش گرفتن فرد می‌شود.
استفاده از این لباس کار ایمنی می‌تواند درصد احتمال آتش سوزی فرد را کاهش دهد. اصولاً جنس به کار رفته در این لباس‌های نسوز از کتان و لی (جین) می‌باشد. به عنوان یک کارفرما باید شرایط کاری و محیطی کارکنان خود را در نظر بگیرید و با توجه به آن اقدام به خرید لباس‌های ایمنی کنید. امروزه با پیشرفت تکنولوژی برای تهیه لباس‌های کار جوشکاری و نسوز ایمنی از پارچه‌های آلومینیومی و PVC استفاده می‌شود. از این لباس‌های ایمنی اصولاً برای کارکنان صنایع نفت و گاز استفاده می‌شود.
لباس‌های کار ضد رادیواکتیوی و اسیدی
الیاف به کار رفته در این لباس‌های ایمنی باعث بازگشت اشعه‌های رادیواکتیوی شده از آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌کنند. الیاف به کار رفته در لباس‌های کار ضد اسید هم نسوز بوده از پارگی لباس‌ها جلوگیری می‌کند.
چه زمانی لباس کار خود را تعویض کنیم؟
تعیین زمان دقیق برای تعویض لباس کار، به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل به نوع کاری که انجام می‌دهید، مدت زمان استفاده روزانه از لباس، شرایط محیطی و البته نوع و کیفیت لباس کار بستگی دارد. به طور کلی، هنگامی که لباس کار نمی‌تواند ایمنی لازم را برای شما فراهم کند یا نشانه‌هایی از فرسودگی در آن دیده می‌شود، زمان تعویض آن است.
فرسودگی لباس کار می‌تواند به طریق مختلفی ظاهر شود از جمله پارگی و سوراخ، تغییر رنگ، کاهش انعطاف پذیری و کاهش خاصیت ضد آبی یا ضد حریق.
استفاده از لباس کار کهنه نه تنها بر ایمنی افراد تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند کارایی و بهره‌وری کلی را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
از عوامل محیطی که در کاهش عمر لباس کار تاثیر دارند: تماس با مواد شیمیایی، دمای بالا، نور خورشید و رطوبت می باشد.